توازن قوای نظامی به تدریج به زیان نیروهای پیشمرگ تغییر کرد و سرانجام جمهوری اسلامی توانست کردستان را به طور کامل به اشغال خود درآورد. اما آنچه که جمهوری اسلامی هرگز بدان توفیق نیافت در هم شکستن اراده مردم و زدودن آثار دست آوردهای اجتماعی جنبش انقلابی کردستان بود. واقعیت دیگر هم این بود، در عین اینکه مقاومت در برابر رژیم جمهوری اسلامی، گسترده و سراسری بود، اما توازن قوای داخلی در خود جامعه کردستان در سطح سیاسی و در سطح اجتماعی، برای پیشبرد استراتژی کومه له در جنبش کردستان، در همه جا یکسان نبود. علیرغم تفاوتهائی که در این جا و آنجا وجود داشت، علیرغم محدودیت زمانی آن، مردم کردستان برای اولین بار در مناطقی از کردستان نمونه ایی از حاکمیت از پائین، حاکمیت شورائی را تجربه کردند، آزادیهای بدون قید و شرط سیاسی را تمرین کردند، پس مانده های نظامی فئودالی را روبیدند، زمین از آن کسی شد که روی آن کار می کرد، زنان در مقیاس وسیع به میدان فعالیتهای اجتماعی وارد شدند، نطفه های یک آموزش و پرورش مترقی بسته شد. برای نخستین بار مردم دیگر خود را زیر با ستم و تبعیض ملی نمی دیدند. مقاومتی که در برای تهاجم رژیم صورت گرفت، در واقع با انگیزه دفاع از این دستآوردها بود.
با همه اینها، کمبودهائی نیز وجود داشت. اساسی ترین آن، کمبود تجربه و کمبود فرصت برای تعمیق این دست آوردها بود. مردمی که دهها سال حاکمیت ستم و سرکوب رژیم پادشاهی را از سر گذرانده بودند، تشکیلاتی که از بطن یک جامعه خفقان زده سربرآورده بود، برای رفع کمبودهای خود به زمان نیاز داشت، خطر حمله جمهوری و جنگی شدن فضای کردستان، مدام بر بالای سر مردم بود. با شروع حمله رژیم، به ناچار مبارزه مسلحانه را در راس همه اشکال مبارزه و مقاومت قرار گرفت. مناطق آزاد ناپایدار بودند و عملا به میدان جنگ تبدیل شده بودند. در چنین شرایطی فرصت کافی برای تعمیق و گسترش این دست آوردها بدست نیامد.
تاریخ پرفراز و نشیب و پر از قهرمانی و مبارزه و مقاومت مردم کردستان در عین حال حاوی درسهای ارزنده ای برای آینده این جامعه است. بر پایه این تجارب ارزنده و درس گیری از آن است که ما تاکید می کنیم: “سقوط و در هم پاشیدن نیروها و نهادهای حکومت مرکزی و عقب نشینی آنان پایان کار نیست. پیروزی در این مرحله با تشکیل ارگان های قدرت توده ای در شهر و روستا و سازمانیابی یک ساختمان حاکمیت شورایی در کردستان کامل خواهد شد.” از اینرو فردا نیز با وزیدن نخستین نسیم آزادی و بهبود توازن قوا، به نفع مردم باید حاکمیت توده ای را از پائین برقرار ساخت. در سازمان دادن شوراهای محل کار و زیست نباید تاخیر کرد. در این رابطه تجربه تشکیل شوراهای مردمی در شهرها ی کردستان، به دنبال سقوط رژیم شاه و نمونه هائی نظیر “بنکه” های محلات در سنندج بسیار آموزنده هستند. در واقع با هر عقب نشینی رژیم، باید خلاء حاکمیت را پر کرد. باید از قبل برای پاسخ فوری به نیازهای عاجل اقتصادی مردم، برای مقابله با فقر و فلاکت اقتصادی نقشه داشت، بایستی به فکر خنثی کردن تفرقه اندازیهای ملی و مذهبی بود، بایستی دلسوزانه و مسئولانه برای رفع ستم ملی و زدودن آثار ناشی از آن بر پیکر جامعه تلاش نمود و برای آن برنامه معین داشت، بایستی مطابق یک نقشه راه عملی به مردم اطمینان خاطر داد که جامعه کردستان به صحنه رویاروئی گروههای مسلح تبدیل نخواهد شد. نیروهای مسلح که امر دفاع از دست آورهای مردم قیام کننده را بر عهده خواهند داشت، باید فرا حزبی باشند و تحت کنترل شوراهای منتخب مردم قرار گیرند. تنها با چنین استراتژی و جهت گیریهائی است که می توان این جامعه را از گذرگاههای سخت عبور داد. رادیکالیسم در چنین عرصه هائی معنی پیدا خواهد کرد.
اما بدون شک این استراتژی در یک زمین صاف و در مسیری بدون مانع پیش نخواهد رفت. پیشروی جنبش انقلابی کردستان و تحقق حاکمیت مردم جز با اشاعه یک درک روشن از اهداف و برنامه سوسیالیستی برای دگرگونی های واقعی در عرصه های گوناگون زندگی اجتماعی توده های مردم کردستان ، جز با با بیرون آمدن توده های مردم از زیر نفوذ استراتژی و افق ناسیونالیستی، در مقیاس اجتماعی میسر نخواهد بود.
اگر جمهوری اسلامی به زور تانک و توپ و نیروهای سرکوب سرانجام توانست شهرها و روستاهای کردستان را تصرف کند، اما نتوانست ارده مردمی را که هرگز روا بودن حاکمیت این رژیم را نپدیرفتند، در هم بشکند. بی جهت نیست که امروز و 40 سال پس از صدور فرمان جهاد خمینی بر علیه مردم کردستان، جمهوری اسلامی همچنان در کردستان از لزوم برقراری امنیت در این منطقه سخن می گوید. زیرا به خوبی می داند که مردم همچنان رژیم اسلامی بیگانه و نیروهای سرکوبگرش را اشغالگر می دانند.
روز ۲۸ مرداد روز گرامیداشت خاطره عزیزان مبارزی است که در راه آزادی و در دفاع از کرامت انسانی در خون غلتیدند. روز یادآوری فداکاری ها و دفاع مردم شریف و مبارز شهرها و روستاهای کردستان و روز گرامیداشت یاد آن کمونیست هایی است که از گوشه و کنار ایران برای دفاع از مردمی که در جنگی نابرابر با دشمنی غدار درگیر بودند به کردستان آمدند و جان باختند. یاد این روز و یاد همه آن مبارزینی که تا به امروز در سنگر مبارزه برای آزادی و برابری انسان ها رزمیده اند، گرامی باد.